Соусы азербайджана

Хранить аджику в закрытой банке в холодильнике.

Традиционно лучше всего аджика подходит к шашлыкам. Но неплохо сочетается и с запечённым мясом.

Напоследок хочу пожелать всем крепкого здоровья. И не забывайте, что вкусная, полезная и разнообразная еда укрепляет организм.

Азербайджанская кухня, азербайджанские блюда - рецепты с фото на Повар.ру (121 рецепт азербайджанской кухни)

Хашлама 4.4

Предлагаю вам повторить одну из визитных карточек армянской кухни – сытное, аппетитное и очень вкусное блюдо. Перед вами рецепт приготовления Хашламы. ...далее

Добавил: Merkul 31.12.2012

Азербайджанская довга 4.1

Азербайджанская довга - это легкий холодный суп на кефире с рисом. Хорошо подавать его после сытного застолья или в жаркий день. В летнюю пору это просто незаменимое блюдо, поверьте и проверьте! ...далее

Добавил: Дарья Вакулова 21.07.2016

Айран 4.3

Айран - молочный напиток, популярный среди кавказских и тюркских народов. Он отлично освежает и пробуждает аппетит. Обязательно попробуйте приготовить айран дома, это очень просто! Вперед! ...далее

Добавил: Cherry 14.11.2013

Долма по-азербайджански 3.6

Долма по-азербайджански готовится из виноградных листьев, говяжьего фарша, риса, зелени. Готовим начинку, листья, заворачиваем и запекаем. Долма по-азербайджански готовится в течение полутора часа. ...далее

Добавил: DianaV 21.03.2014

Бозбаш азербайджанский 4.5

Истинные ценители этого блюда убеждены, что бозбаш азербайджанский идеален только на открытом огне, поскольку насыщается ароматом дров и углей. Я предлагаю приготовить его на решетке от барбекю. ...далее

Добавил: Юлия Мальченко 10.12.2016

Люля-кебаб в духовке 3.7

Все мы когда-нибудь жарили люля-кебаб на шампурах на мангале. А дома в духовке пробовали приготовить? Если нет, тогда этот рецепт как раз для вас. ...далее

Добавил: Арина Вольская 01.07.2014

Мутаки шемахинские 4.5

Это простой рецепт мутаки шемахинских, благодаря которому вы всегда можете заблаговременно приготовиться к приходу гостей или приготовить себе сладостей на полдник. ...далее

Добавил: Mengrel12 05.01.2015

Парча-бозбаш 4.0

Парча-босбаш - это рецепт от Сталика Ханкишиева. Этот вкуснейший сытный и наваристый суп готовится из набора овощей на баранине в одной посуде от начала и до конца, что очень удобно. ...далее

Добавил: Лариса 18.01.2019

Суп "Пити" 2.7

Много национальных блюд кавказской кухни вошли в наше каждодневное меню. Нас уже не удивишь чебуреками, хачапури и лагманом. Но это не значит, что все рецепты закончились. Всегда можно найти новое. ...далее

Добавил: Джулия Ветрина 24.01.2019

Азербайджанская шаурма 4.0

Никто не откажется от вкусной и румяной горячей азербайджанской шаурмы, приготовленной без добавления моркови по-корейски, капусты и прочих ингредиентов, никаким боком не относящихся к этой кухне! ...далее

Добавил: AlenaPrika 15.10.2020

Кутабы с творогом и зеленью

Кутабы — блюдо азербайджанской кухни. Готовят их с различными начинками, я сегодня поделюсь рецептом, как приготовить кутабы с творогом и зеленью. ...далее

Добавил: Оксана Ч. 08.09.2020

Кутабы с зеленью 4.3

Простые, недорогие и очень аппетитные лепешку хочу предложить вам сделать уже сегодня в домашних условиях. Это сытно, вкусно и полезно, так что точно стоит взять рецепт на заметку и повторить. ...далее

Добавил: Марина Золотцева 03.03.2017

Кутабы с мясом по-азербайджански 4.3

Я уже ранее писала рецепт кутабов. Это такая выпечка, которая напоминает пирожки. Очень уж она понравилась мужу. Естественно, ведь там есть мясо. Поэтому пробую ещё один вариант блюда. ...далее

Добавил: Джулия Ветрина 26.10.2016

Кята "Бакинская" 4.0

Кята "Бакинская" — замечательное печенье азербайджанской кухни. Мягкое внутри и хрустящее снаружи, ароматное и очень вкусное. Шикарное печенье из минимума ингредиентов, которые есть у любой хозяйки. ...далее

Добавил: Зоя Шунина 09.10.2020

Виноградная долма по-азербайджански 4.5

Некоторые блюда являются универсальными. Вот, например, долма. Ее изобретения приписывают себе и турки, и азербайджанцы, и еще несколько стран. Смотрите рецепт! ...далее

Добавил: Костырка Виктория 29.12.2018

Пахлава азербайджанская 4.4

Только от одного вида этой сладости начинают течь слюнки!!! Это потрясающее лакомство из слоеного теста с орехово-сахарной начинкой пропитанное медовым сиропом - заманчиво, не правда ли? ...далее

Добавил: Dashuta 27.05.2014

Тандырная лепешка 4.0

Конечно же, тандырную лепешку в домашних условиях приготовить непросто без специальной печи. Но нет ничего невозможного! Сохраняя классический рецепт тандырной лепешки, будем готовить в духовке! ...далее

Добавил: Даша Петрова 17.07.2014

Долма из овощей 4.6

В Азербайджане готовят очень вкусную долму из овощей! Так почему бы не приготовить такую долму в домашних условиях? Перец, помидоры и баклажаны фаршируются вкусной начинкой и тушатся на сковороде. ...далее

Добавил: Алексей Марчук 15.01.2015

Шекербура азербайджанская 4.9

Традиционное лакомство азербайджанской кухни, которым повсеместно угощают людей в ресторанах, а также всех новых гостей в доме. Делимся рецептом, как приготовить шекербуру азербайджанскую. ...далее

Добавил: Антон Сорока 21.09.2016

Чурек азербайджанский 4.3

Во многих кафе и даже семьях чурек считается незаменимым продуктом на столе. Это блюдо азербайджанской кухни стало популярным достаточно давно, а многие уже готовят чурек и в домашних условиях. ...далее

Добавил: Юлия Мальченко 29.08.2014

Курабье бакинское 5.0

Почти в каждом магазине на развес продаётся песочное печенье, у которого в серединке налит джем. Не всегда оно попадается вкусное, поэтому я подумала, а почему бы мне самой его не испечь? ...далее

Добавил: Джулия Ветрина 11.02.2017

Пахлава бакинская 4.6

Трудно придумать что-то более вкусное и ароматное чем эта потрясающая бакинская пахлава! Она не оставит вас и ваших близких равнодушными, тем более если вы приготовите ее своими руками. ...далее

Добавил: Dashuta 27.05.2014

Шашлык из телятины по-азербайджански 5.0

Костер, природа, душевная компания - что еще нужно для счастья? Конечно же, вкусно приготовленный шашлык. Мягкий, сочный, ароматный, из нежной телятины - такой шашлык придется по вкусу всем друзьям. ...далее

Добавил: Владимир Братиков 13.05.2016

Баклажаны по-азербайджански 4.1

Такие баклажаны по-азербайджански в домашних условиях получаются очень сытными и вкусными, так что советую приготовить сразу же, как начнется сезон баклажанов! Получится очень вкусно, обещаю! ...далее

Добавил: Даша Петрова 30.08.2014

Азербайджанские чебуреки с зеленью 4.4

Азербайджанские чебуреки с зеленью делают из пресного теста, раскатанного в тонкий пласт. Начинка из зелени не совсем привычная для нас, но эти вегетарианские чебуреки просто замечательные. ...далее

Добавил: Galate 15.04.2015

Мутаки 3.9

Это невероятно вкусные трубочки из рассыпчатого теста с ароматной ореховой начинкой. Поверьте, эта восточная сладость ну просто не может не понравиться! ...далее

Добавил: Dashuta 03.04.2014

Бозбаш-кюфта 4.2

Этот чудесный супчик - настоящий подарок для всех гурманов и любителей кавказской кухни. Он невероятно вкусный, с неповторимым ароматом и довольно необычными ингредиентами. ...далее

Добавил: Dashuta 03.07.2014

Абрикосовое варенье по-азербайджански 3.5

Абрикосовое варенье по-азербайджански очень простое и вкусное варенье, которое готовится быстро и невероятно просто. Рецепт подсказала мне соседка - старая азербайджанка. Делюсь! ...далее

Добавил: Galate 05.09.2014

Бозбаш из баранины 4.1

Как и все блюда Кавказа, бозбаш из баранины имеет яркий ни с чем не сравнимый вкус. Этот ароматный и довольно сытный супчик достоин занять почетное место на вашем столе. ...далее

Добавил: Dashuta 03.07.2014

Бозартма из курицы 5.0

Хотите сотворить на своей кухне маленький вкусный шедевр? Предлагаю для эксперимента несложное, но потрясающе аппетитное и ароматное блюдо, от которого просто невозможно оторваться. Рекомендую! ...далее

Добавил: Марина Золотцева 28.04.2017

Долма из баклажанов по-азербайджански 4.2

В азербайджанской кухне долма занимает почетное место и совсем не зря, ведь блюдо получается невероятно насыщенным и вкусным. Долму употребляют как в горячем, так и в холодном виде. Рекомендую! ...далее

Добавил: Алексей Марчук 15.01.2015

Кутабы с картошкой 5.0

Кутабы с картошкой — идеальный вариант для быстрого ужина. Это блюдо азербайджанской кухни, из нежного и тонкого теста, с небольшим количеством начинки. Невероятно вкусно, да и готовятся очень легко. ...далее

Добавил: Владимир Братиков 02.05.2017

Бозбаш по-азербайджански 4.5

Если вы желаете сделать обычный обед настоящим праздником, то этот вкуснейший супчик то, что вам надо, ведь такое потрясающее сочетание баранины, овощей и фруктов вы никогда не забудете!!! ...далее

Добавил: Dashuta 03.07.2014

Печенье "Курабье" 4.1

Курабье – знаменитая восточная сладость, блюдо азербайджанской кухни из песочного теста. Особенностью приготовления печенья курабье является тщательное взбивание масла с сахарной пудрой. ...далее

Добавил: Jess 10.05.2012

Кутабы из заварного теста 4.3

Хочу рассказать вам очень простой и быстрый вариант, как приготовить кутабы из заварного теста с начинкой из зелени, сыра и орехов. Очень сытно, вкусно и совершенно несложно. ...далее

Добавил: Марина Золотцева 03.11.2015

Довга 4.7

В жаркую летнюю погоду, которая нас ожидает в ближайшее время, так хочется чего-то легкого и освежающего. Поверьте, ничто не охладит вас лучше, чем этот потрясающий супчик родом из Азербайджана! ...далее

Добавил: Dashuta 05.04.2014

Плов (простой рецепт) 4.6

Сегодня я расскажу вам, как приготовить плов. Но плов этот будет не простой, а сладкий. Он обязательно удивит вашу семью и не оставит равнодушными ваших близких. Делюсь с вами рецептом. ...далее

Добавил: Татьяна Семина 08.07.2017

Пити (азербайджанский суп) 4.3

Пити — традиционный Азербайджанский суп. Густой, ароматный, очень насыщенный. Суп не варится на плите, а томится в духовке, поэтому готовится очень просто. ...далее

Добавил: Владимир Братиков 07.02.2018

Азербайджанский шашлык 5.0

Ни одна вылазка на природу не обходится без сочного шашлыка! Его появления с нетерпением ждут все домочадцы. Поэтому советую узнать, как приготовить азербайджанский шашлык по моему рецепту. ...далее

Добавил: Антон Сорока 13.10.2016

Азербайджанская долма 3.3

Если голубцы довольно привычное для многих блюдо, то долму готовят далеко не все. А зря! Это потрясающе вкусное, аппетитное, сытное и совершенно несложное блюдо для всей семьи. Рекомендую на заметку! ...далее

Добавил: Екатерина Фесенко 16.07.2017

Азербайджанская кухня, 112 пошаговых рецептов с фото на сайте «Еда»

Баранья грудинка 200 г

Курдюк 130 г

Баранина 500 г

Говсанский лук 180 г

Картофель 3 штуки

Нут 200 г

Рис 30 г

Сливы 4 штуки

Лук-шалот 4 головки

Шафран щепотка

Винный уксус 50 мл

Куркума 1 столовая ложка

Соль по вкусу

Мята сушеная по вкусу

Молотый черный перец по вкусу

Сумах по вкусу

Азербайджанская кухня. Рецепты на Gastronom.ru

«Давайте разделим хлеб!» – именно так пригласят вас к столу в Азербайджане. Но одним из основных продуктов питания на Кавказе является все же мясо. К его выбору в Азербайджане относятся с особой серьезностью. Любой местный скажет, что не стоит рассчитывать на вкусное блюдо, если главный ингредиент куплен в магазине, да еще и замороженным. Мясо, как правило, покупается у знакомого мясника, который разделывает барашка или теленка прямо на глазах у покупателя. Шашлык, бастурма, долма, кюфта, густые супы из баранины - вот лишь краткий список популярных мясных азербайджанских блюд.

Рецепты азербайджанской кухни

Основной вкус блюд национальной кухни – кисло-сладкий. Азербайджан – благодатный край, богатый овощами, фруктами, ягодами. Сочетание мяса, птицы и рыбы с кизилом, гранатами, алычой, сливой, айвой придает блюдам неповторимый вкус. Как же можно подать на стол рыбу без знаменитого соуса наршараб или шашлык из телячьей вырезки – без сливового или кизилового соуса? Без соусов блюда азербайджанской кухни уже не те. Местные хозяйки никогда не купят эти соусы в магазинах. Потому что домашние соусы, сделанные с соблюдением азербайджанских рецептов,  и бутылочки, которые вы видите на прилавках магазинов, – это, как говорится, «две большие разницы».

Салаты азербайджанской кухни и не только

Очень часто спрашивают: почему в столь богатой азербайджанской кухне так мало салатов с заправками и закусок? Историки национальной кулинарии сходятся в одном: все, что росло на этой щедрой земле, испокон веков было настолько вкусным и ароматным, что нарезать и смешивать эти дары, а уж тем более забивать натуральный вкус и аромат трав и плодов всякими «майонезами» считалось кощунственным. Однако и в азербайджанских ресторанах, и при домашней трапезе непременно подается на стол ряд закусок: свежие помидоры, огурцы, щедрая тарелка зелени, всевозможные соленья и маринады и обязательно сыр.

Азербайджанские рецепты долгожителей

Сыр – это вообще отдельная тема азербайджанской национальной кухни… Здесь знают толк в этом продукте. Особенно ценится сыр со смешным названием «мотал». Рассольный сыр мотал изготавливают из овечьего молока, плотно набивают в бурдюки, концы которого перевязывают и хранят в прохладном месте на протяжении 3–4 месяцев. Мотал обладает довольно пикантным, слегка острым вкусом и ароматом. Подают его часто со свежим, теплым лавашом и добавляют много зелени: веточки тархуна, кинзы, базилика, зеленого лука… Свежая зелень здесь растет круглый год. Ее не только добавляют при готовке в блюда азербайджанской кухни, но и едят просто так и в очень большом количестве. И кто знает, может быть в этом, в том числе, и заключается секрет долголетия кавказцев?

ПРОФИЛЬ ЗДОРОВЬЯ АЗЕРБАЙДЖАН

Источники данных: ВОЗ, CDC, Всемирный банк и ООН.

ВЫБЕРИТЕ СТРАНУ

AfghanistanAlbaniaAlgeriaAngolaAntigua / Bar.Arab EmiratesArgentinaArmeniaAustraliaAustriaAzerbaijanBahamasBahrainBangladeshBarbadosBelarusBelgiumBelizeBeninBhutanBoliviaBosnia / Herzeg.BotswanaBrazilBruneiBulgariaBurkina FasoBurundiCambodiaCameroonCanadaCape VerdeCentral AfricaChadChileChinaColombiaComorosCongoCosta RicaCote д IvoireCroatiaCubaCyprusCzech RepublicDenmarkDjiboutiDominican Rep.ДР Конго, Эквадор, Египет, Эль Сальвадор, Экв. GuineaEritreaEstoniaEthiopiaFijiFinlandFranceGabonGambiaGeorgiaGermanyGhanaGreeceGrenadaGuatemalaGuineaGuinea-BissauGuyanaHaitiHondurasHungaryIcelandIndiaIndonesiaIranIraqIrelandIsraelItalyJamaicaJapanJordanKazakhstanKenyaKiribatiKuwaitKyrgyzstanLaosLatviaLebanonLesothoLiberiaLibyaLithuaniaLuxembourgMadagascarMalawiMalaysiaMaldivesMaliMaltaMauritaniaMauritiusMexicoMicronesiaMoldovaMongoliaMontenegroMoroccoMozambiqueMyanmarNamibiaNepalNetherlandsNew GuineaNew ZealandNicaraguaNigerNigeriaNo MacedoniaNorth KoreaNorwayOmanPakistanPanamaParaguayPeruPhilippinesPolandPortugalQatarRomania

Azərbaycan - Википедия

Azərbaycan və ya rəsmi adı ilə Azərbaycan Respublikası - Cənubi Qafqazda yerləşən dövlət. Azərbaycan Xəzər dənizi hövzəsinin qərbində yerləşir. Imaldan Rusiya (Daıstan) ^[6] , şimal-qərbdən Gürcüstan, qərbdn Ermənistan, cənub-qərbdn Türkiyə və cənubdan İran ilə həmsərhəddir. ^[7] Azərbaycanın anklavı olan Naxçıvan Muxtar Respublikası Ermənistanla şimal-şərqdə, İranla qərbdə və Türkiyə ilə şimal-qərbdən həmsərhədddddd.Azərbaycan ərazisinin bir hissəsi (Dağlıq Qarabağ bölgəsi və ona bitişik 7 inzibati rayon) Ermənistan Respublikası tərəfindən işğal edilib, bu da ölkə ərazisirkil 20% -й ^[8] Dövlət sərhədləri cənubdan İranla 765 км, Türkiyə ilə 15 км, şimaldan Rusiya ilə 391 км, şimal-qərbdən Gürcüstan ilə 471 км, qərbdn il rn ^{[9] [10] [11] [12]} Onun 825 km-i su sərhəddidir. Sahil xəttinin uzunluğu 713 km-dir. ^[11] Azərbaycanın Xəzər dənizi sektorunda həmcinin Türkmənistan, Qazaxıstan, İran və Rusiya sərhəd malikdir.

Yer kürəsində məlum olan 2000-dən artıq palçıq vulkanlarından 344-ü Azərbaycanın şərqində və onunla həmsərhəd Xəzər hövzəsində yerləşir. Ölkədə 9 milli park, 11 dövlət təbiət qoruğu və 24 dövlət təbiət yasaqlığı fəaliyyət göstərir. Azərbaycanın ən böyük beş adası - Kür Dili, Pirallahı, ilov, Xər Zir və Böyük Zirə adalarıdır. Azərbaycan əhalisi 9,6 milyon nəfərdir və bu göstəriciyə görə dünyada 92-ci yerdədir.Paytaxtı Bakı şəhəridir. Azərbaycan paytaxt Bakıdan kənarda, ölkə 65 inzibati vahidə (o cümlədən 59 rayon və 6 şəhər) və Naxçıvan Muxtar Respublikasına (6 rayon və paytaxt Naxçıvan şəhrindn şhrindən).

Aparılmış arxeoloji qazıntı işləri Azərbaycanın Üst Paleolit ​​dövründə məskunlaşıldığını göstərir. Azərbaycan xalqı təqribən 5 минут illik dövlətçilik tarixinə malikdir. Azərbaycan ərazisində ilk dövlət qurumları və ya etnik-siyasi birliklər hələ eramızdan vvəl IV minilliyin sonu - III minilliyin vvəllərindən başlayaraq Urmıı.Eramızdan əvvəl I minillikdə - bizim eranın I minilliyinin əvvəllərində Azərbaycan torpaqlarında Manna, Skif padşahlığı, Atropatena və Albaniya kimi dövlətlər mövcud olmucud. III əsrdə Azərbaycanı Sasanilər İmperiyası, VII srdə isə rəb xilafəti işğal etdi. VII əsrdə ислам dininin qəbul olunması ilə Azərbaycanın tarixi müqəddəratında əsaslı dönüş yarandı. IX srin ortalarında Azərbaycan torpaqlarında Sacilər, irvanşahlar, Salarilər, Rəvvadilər, ddadilər dövlətləri yarandı. XIX srdə Gülüstan (1813) və Türkmənçay (1828) müqavilələrinə əsasən Azərbaycan iki imperiya arasında bölüşdürüldü: imali Azərbaycan Rusiyaya, Cənubi et al.1918-ci il mayın 28-də imali Azərbaycanda Şərqdə ilk demokratik respublika - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldı. 1922-ci il dekabrın 30-da Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının (SSRİ) yaranması və Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikasının bu quruma daxil olması ilə bürilını Azə. 1992-ci ildə ölkənin yeni konstitusiyası qəbul olunandan bəri prezident və seçkilərlə seçilmiş qanunverici orqan - Azərbaycan parlamenti tərəfindən idarə olunan prezidentli respublikadır.

Azərbaycan ВМТ, Авроп Şurası, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı, ГУАМ, Шарг Tərəfdaşlığı, Тюрк Şurası, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Beynəlxalq Valyuta Фоний, Асий İnkişaf BANKI, Авроп Yenidənqurma və İnkişaf BANKI, Гар Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı, MAQATE, Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatı və Nun-nun Sülh Naminə Tərəfdaşlıq (SNT) proqramının üzvüdür. ^[13] 2017-ci ildə ABŞ-ın "Global Firepower" araşdırma mərkəzinə görə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri dünyada 59-ci, Cənubi Qafqazda isə ən orıdılüq v.2010-cu il üzrə dünyanın 194 ölkəsi arasında Azərbaycanın ixracat reytinqi 64-cü sırada dayanır. Azərbaycan 7 milyard barel həcmində kəşf edilmiş neft ehtiyatları göstəricilərinə görə dünyanın 19-cu, neft hasilatının həcminə görə dünyanın 23-cü ölkəsidir. Azərbaycan 2,55 трилион м³ həcmində kəşf edilmiş qaz ehtiyatlarına görə dünyada 28-ci ölkədir. ^[14]

Этимология

Azərbaycan sözünün mənşəyi mövzusunda fərqli tarixi mənbələrlərdən əldə olunmuş müxtəlif məlumatlar var.Bəzi mənbələr görə, "Azərbaycan" toponimi parf və ya orta dövr fars dilində, Atropatena adlı qədim dövlətin adı olan Aturpatakandan (Āturpātakān) əməl gə. Makedoniyalı İsgəndərin işğalından sonra Əhəmənilər imperiyasının Midiya satrapı Atropatın öz çarlığının əsasını qoyduğu Midiyanın şimalı Atropat Midiyascland adırı ya. ^[15]

Orta əsr ərəb coğrafişünasları ekzonimi fərqli şəkildə, şəxs adı Adarbadordan xalq etimologiyasının nəticəsi kimi əmşrhara gə.Adarbador atəş məbədi və ya atəş mühafizəçisi (adar - atəş, байкан - mühafizəçi) deməkdir. ^[16] rəb coğrafiyaşünası və səyyahı Yaqut əl-Həməvi yazırdı: " Bəziləri güman edir ki, Azər pəhləvi dilində" atəş ", bayqan isə bel ke ya "atəş mühafizəçisi" deməkdir, hansı ki, həqiqət uyğundur, çünki bu ərazidə atəş məbədləri çox olub " ^[17] .

XIX sr Azərbaycan tarixçisi Abbasqulu ağa Bakıxanov Azərbaycan sözünün yaranmasını Xürrmilər hərəkatının məşhur sərkərdəsi Babək ilə laqəl. ^[18] Babək Abbasilər xilafətinə qarşı xürrəmilərin üsyanına rəhbərlik etmişdir. Bakixanov Гюлюстани-İrəm əsərində yazırdı:. " Ehtimala görə, Azərbaycan sözü Azər-Babəqan sözündəndir, Ханси ки, ərəblər Azər-Babəcan Kimi tələffüz Эдир və "Babəkin atəşi" deməkdir Hər Halda, Bizə məlum olduğu qədərilə, atəşpərəstlik гал-hazırda Azərbaycan adlandırılan ərazidə zühur edib. "

Tarix

Qədim dövr

Azərbaycan ərazisində hazırda ilk ibtidai insanların 1,7–1,8 milyon il bundan əvvəldən yaşamağa başlamasına help ən qədim arxeoloji və paleontoloji materiallar tapılmışdır. ^[19] Azərbaycanın cənub-qərbindəki Kiçik Qafqaz dağlarının cənub-şərq yamacında yerləşən Azıx mağarası Daş dövrü insanlarının yaşayhurış yeri. Mağara 1960-cı ildə Məmmədəli Hüseynovun rəhbərliyi ilə AMEA-nın "Paleolit ​​Arxeoloji Ekspedisiyası" tərəfindən aşkar olunmuşdur. Aparılmış tədqiqat işləri zamanı на mədəni təbəqə aşkarlanmışdır. ^[20] Махарада Куручай мəдəниййəти, Ашель мəдəниййəти вə Мустйе мəдəниййəти дврундə йашайыш олдğу мəййəн эдилмишдир. Hazırda Azbrbaycan, Yaxın Şərq və Qafqaz ərazisində mustye mədəniyytinə aid ən zəngin arxeoloji abidə Tağlar mağarası hesab olunur. ^[21] Mağara Qarabağın Tuğ çökəkliyində, Quruçayın sol sahilində yerləşir.

Mezolit dövrü başlıca olaraq Qobustandakı qaya üstü rəsmlər və arxeoloji tapıntılar əsasında tədqiq edilib. 2007-ci ildə Гобустан, монахиня ЮНЕСКО Дунья Ирс Сияхисина даксил эдилмишдир. ^[22] Qobustanda Böyükdaş dağının yuxarı terrasında yerləşən petroqliflərdə öküz (tur) təsvirlərin tarixi 15 000 il əvvəl aid edilir. ^[23] Bu rəsmlərdə o dövrkü adamların məşğuliyyti, mək fəaliyyti, ov və balıqçılıq səhnələri, ayin və etiqadları da öz əksır tapmışd.Neolit ​​Azərbaycanda er.əv. 7ci minilliyə təsadüf edərək Qobustanın və Həsənlu (Cənubi Azərbaycan) arxeoloji materialları timsalında tədqiq edilmişdir. Бу dövrdən ibtidai insanlarda istehsal xarakterli təsərrüfat formalaşır, arxaik (primitiv) saxsı məmulatının hazırlanması başlanır. Er.əv. 6–4-cü minilliklərdə Azərbaycan ərazisində eneolit ​​mövcud idi. Бу заман oturaq əkinçilik formalaşır, insanlar həyət təsərrüfatı tikililərinə малик олан evlərdə yaşamağa başlayırdılar. İnsanlar arpa, buğda və digər bitkiləri yetişdirməyi bacarır, sənətkarlıqla (daş və sümükdən əmək alətlərinin istehsalı, heyvan dərilərinin emalımınııırı.) məşğul idilər. Bu dövrə arxaik tipli incəsənət nümunələrinin (gildən hazırlanmış müxtəlif tipli qadın heykəlləri, bəzək əşyaları vəs.) Düzəldilməsi təsadüf edir.

Azərbaycan xalqı təqribən 5 мин. Illik dövlətçilik tarixinə malikdir. ^[24] Azərbaycan ərazisində ilk dövlət qurumları və ya etnik-siyasi birliklər hələ eramızdan əvvəl IV minilliyin sonu - III minilliyin vvəllərindaran. ^[24] Burada meydana gəlmiş ən qədim Azərbaycan dövlətləri bütün regionun hərbi-siyasi tarixində mühüm rol oynayırdılar.Həmin dövrdə Azərbaycanda Dəclə və Fərat vadilərində yerləşən və dünya tarixində dərin iz qoymuş qədim Şumer, Akkad və Assuriya dövlətləri, habelə Kiçti a ^[24]

Eramızdan vvəl I minillikdə - bizim eranın I minilliyinin əvvəllərində Azərbaycan torpaqlarında Manna, Skif padşahlığı, Atropatena və Albaniya kimud. ^[24] Bu dövlətlər Azərbaycanda dövlət idarəçiliyi mədəniyyətinin daha da yüksəldilməsində, ölkənin iqtisadi-mədəni rolixində, eləcüş ^[24]

Feodal dövrü

III əsrdə Azərbaycanı Sasanilər İmperiyası, VII əsrdə isə rəb xilafəti işğal etdi. ^[24] İşğalçılar ölkəyə İranın və rəbistanın içərilərindən çoxlu İran və rəb mənşəli hali köçürüb gətirdilər. ^[24] Eramızın ilk yüzilliklərində ölkə əhalisinin əksəriyyətini təşkil edən və hərbi-siyasi cəhətdən daha mütəşəkkil və daha qüv ^[24] Türk etnosları içərisində oğuz türkləri üstünlük təşkil edirdilər. ^[24] Həmin dövrdən başlayaraq, türk dili Azərbaycan ərazisində yaşayan və Sayca аз олан xalqlar, этник qruplar arasında да başlıca ünsiyyət vasitəsinə çevrilm. ^[24] Türk dili, həm də şimalla cənub arasında birləşdirici, laqələndirici rol oynayırdı. ^[24] Бу амилин о заман вахид халкин tşəkkülü prosesində çox mühüm rolu vardı. Çünki bəhs olunan dövrdə bütün Azərbaycan ərazisini əhatə edən vahid dini görüş - монотеист din yox idi. ^[24] Qədim türklərin baş Allahı olan Tanrıya sitayiş - tanrıçılıq hələ başqa dini görüşlri sıxışdırıb tamamilə aradan qaldıra bilməmişdi. ^[24] Zərdüştlük, atəşpərəstlik, günəşə, aya, göyə, ulduzlara, torpağa, suya və s. sitayiş davam etməkdə idi. ^[24] Ölknin şimalında - Албания ərazisinin bəzi yerlərində, sasən dağlıq qərb bölgələrində, xristianlıq yayılmaqda idi. ^[24] Lakin müstəqil Alban Həvari kilsəsi qonşu erməni və gürcü kilsələrinin kskin rəqabəti şəraitində fəaliyyət göstərirdi. ^[24]

VII əsrdə islam dininin qəbul olunması ilə Azərbaycanın tarixi müqəddəratında əsaslı dönüş yarandı. ^[24] Ислам дини вахид халкин вə дилин тəшəккюлунə гюклю тəкан верди, бу просесин сюртланмəсинə хəлледичи тirсир гёстəрди. ^[24] Тюрка və qeyri-Turk etnosları arasında дини birliyin yaranması onların yayıldığı bütün Azərbaycan ərazisində Vahid adət-ənənələrin təşəkkülünə, qohumluq əlaqələrinin genişlənməsinə, qaynayıb-qarışma prosesinin Даэй да dərinləşməsinə səbəb Oldu. ^[24] İslam дини ONU qəbul etmiş bütün Тюрка və qeyri-Turk etnoslarını Cənubi Qafqazı Бутов Halda xristianlığın təsir dairəsinə salmağa çalışan Bizans İmperiyasına və Onun himayə etdiyi erməni və gürcü feodallarına qarşı Vahid Turk-Islam bayrağı altında birləşdirdi. ^[24]

IX srin ortalarından Azərbaycanın qədim dövlətçilik ənənələri yenidən dirçəldi. ^[24] Azərbaycanda yeni siyasi dirçəliş başlandı: islam dininin yayılmış olduğu Azərbaycan torpaqlarında Sacilər, irvanşahlar, Salarilər, Rəvvadilər, rıdriş. ^[24] Müstəqil dövlətlərin yaranması nəticəsində siyasi, iqtisadi və mədəni həyatın bütün sahələrində oyanış baş verməkdə idi. Azərbaycan tarixinin İntibah dövrü başlanırdı. ^[24] rəb xilafətinin tənəzzülündən sonra - IX srin ortalarından başlayaraq Azərbaycanda, habelə bütün Yaxın və Orta rqd türk-islam imperiyalarıdını. ^[24] XV – XVIII əsrlərdə və bundan sonrakı dövrdə Azərbaycanın dövlətçilik mədəniyyəti daha da zənginləşdi. ^[24] Bu dövrdə rqin geniş ərazili Qaraqoyunlular, Ağqoyunlular, Səfəvi, fşar və Qacar ​​imperiyaları bilavasitə Azərbaycan sülalələri tərəfindunlular idar. ^[24]

Azərbaycanın dövlət xadimi Uzun Həsənin (1468–1478) hakimiyyəti illərində Ağqoyunlu imperiyası bütün Yaxın və Orta Şərqdiy qüdrbitli. ^[24] Azərbaycanın dövlətçilik mədəniyyəti daha da inkişaf etdi. Uzun Həsən bütün Azərbaycan torpaqlarını əhatə edən güclü mərkəzləşdirilmiş dövlət yaratmaq siyasəti yeridirdi. ^[24] O, bu məqsədlə xüsusi "Qanunnamə" hazırlatmışdı. Hökmdar Quranı azərbaycan dilinə çevirtmiş, dövrün görkəmli elm adamı Əbu Bkr əl-Tehraniyə "Kitabi-Diyarbəkriyyə" адли Oğuznamə yazdırmışdı. ^[24] XV srin sonu - XVI srin əvvəllərində Azərbaycan dövlətçiliyi özünün tarixi təkamülündə yeni mərhələyə qədəm qoydu. Uzun Həsənin nəvəsi olan dövlət xadimi Şah İsmayıl Xətai (1501–1524) babasının başladığı işi başa çatdırdı, şimallı-cənublu bütün haşııındıı. ^[24] Paytaxtı Təbriz şəhəri olan vahid, mərkəzləşdirilmiş Azərbaycan dövləti - Səfəvi dövləti meydana gəldi. ^[24] Səfəvilərin hakimiyyəti dövründə Azərbaycanın dövlət idarəçiliyi mədəniyyəti daha da yüksəldi. ^[24] Azərbaycan dili dövlət dilin çevrildi. ^[24]

Səfəvi dövlətinin süqutundan sonra hakimiyyətə gələn görkəmli Azərbaycan sərkərdəsi Nadir şah fşar (1736–1747) keçmidı ^[24] Azərbaycanın fşar-türk elindən çıxmış hökmdar 1739-cu ildə Dehli də daxil olmaqla imali Hindistanı da lə keçirdi. ^[24] Lakin Azərbaycan hökmdarının bu geniş razidə qüdrətli mərkəzləşdirilmiş dövlət yaratmaq planları baş tutmadı. ^[24] Надир şahın ölümündən sonra onun idarə etdiyi geniş ərazili imperiya süquta uğradı. ^[24] Hlə Nadir şahın sağlığında ikən azadlıq mübarizəsinə qalxan və müstəqilliyə can atan Azərbaycan torpaqlarında yerli dövlətlər yarandı. ^[24] Beləliklə, XVIII srin II yarısında Azərbaycan xırda dövlətlərə - xanlıqlara və sultanlıqlara parçalandı. ^[24]

Yeni dövr

XVIII srin sonunda Azərbaycan sülaləsi olan Qacarlar (1796–1925) İranda hakimiyyət gəldilər. ^[26] Qacarlar vaxtı ilə onların улу babaları qaraqoyunluların, ağqoyunluların, səfəvilərin və nəhayət, Надира SAH Əfşarın hakimiyyəti altında olmuş bütün əraziləri, о cümlədən Azərbaycan xanlıqlarını yenidən Mərkəzi hakimiyyətə табе etmək siyasəti yeritməyə başladılar. Beləliklə, Qacarlarla Cənubi Qafqazı işğal etməyə çalışan ar Rusiyası arasında uzun sürən müharibələr dövrü başlandı. ^[24]

Azərbaycan iki böyük dövlət arasında qanlı müharibələr meydanına çevrildi. ^[24] Gülüstan (1813) və Türkmənçay (1828) müqavilələrinə əsasən Azərbaycan iki imperiya arasında bölüşdürüldü: imali Azərbaycan idacdürüldü, imali Azrbaycan idacdürüldü, Cənrıdışı ^[24] Beləliklə, Azərbaycanın bundan sonrakı tarixində yeni siyasi-coğrafi anlayışlar meydana gəldi: «imali Azərbaycan» (və ya «Rusiya Azərbaycanı») вə ^[24]

Русия Cənubi Qafqazda özünə dayaq yaratmaq üçün işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarına, xüsusən Qarabağın dağlıq rayonlarına, keçmiş ИРЕВАНСКОЕ və Naxçıvan xanlıqlarının ərazisinə qonşu ölkələrdən kütləvi surətdə erməni əhalisi köçürdü. ^[24] Türkiyə ilə həmsərhəd olan Qərbi Azərbaycan torpaqlarında - keçmiş İrəvan, Naxçıvan xanlıqlarının ərazisində süni surətdə və xüsusi v. ^[24] Bununla, Azərbaycan torpaqlarında gələcək erməni dövlətinin əsası qoyuldu. ^[24] Bundan lavə, Rusiya 1836-cı ildə müstəqil Alban kilsəsini ləğv etdi və onu Erməni Həvari kilsəsinin tabeçiliyinə verdi. ^[24] Бунунла да Азəрбайканын qədim halisi olan xristian albanların qriqorianlaşdırılmasına və erməniləşdirilməsinə daha lverişli şərait yaradıldı. ^[24] Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı yeni ərazi iddialarının əsası qoyuldu. ^[24] Bütün bunlarla kifayətlənməyən Çar Rusiyası erməniləri silahlandıraraq türk-müsəlman əhali üzərinə qaldırdı və azərbaycanlılüsörıııı Bununla azərbaycanlılara və Cənubi Qafqazın bütün türk-müsəlman əhalisinə qarşı soyqırımları dövrü başlandı. ^[24]

imali Azərbaycanda azadlıq mübarizəsi misli görünməmiş faciələrlə nəticələndi.Бурада hakimiyyəti ələ keçirən Степан Чаумянин daşnak-bolşevik hökuməti 1918-ci Ilin martında Azərbaycan xalqına qarşı Mart soyqırımını həyata keçirdi. ^[24] 1918-ci ildə Нуру paşanın rəhbərlik etdiyi Osmanlı və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qüvvələrindən ibarət Qafqaz İslam Ordusuı Bakı döçüşünd. ^[27] 1918-ci il mayın 28-də imali Azərbaycanda Şərqdə ilk demokratik respublika - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldı. ^[24]

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti

Azərbaycan xalqının tarixində ilk Parlamentli respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, eyni zamanda, bütün Şərqdə, o cümlədən türk-islam idünyquasti ^[24] Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə parlamentçilik tarixi iki dövrə ayrılır: Birinci dövr - 1918-ci il mayın 27-dən noyabrın 19-dəşdiram. Bu altı ay ərzində Azərbaycan Milli Şurası adı ilə fəaliyyət göstərən və 44 nəfər müsəlman-türk nümayəndədən ibarət olan ilk Azərbaycan Parlamentim tarlardirçşi q. İlk Parlament 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycanın müstəqilliyini elan etmiş, ölkənin idarə olun-masını öz üzərinə götürmüş və tarixi Azərbaycanın İstiqsini Qyan. ^[24]

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamentçilik tarixində İkinci dövr və ya Bakı dövrü 1918-ci il dekabrın 7-dən 1920-ci il aprelin 27-etmi aşd - cavə. Parlamentin 1919-cu il sentyabrın 1-də Bakı Dövlət Universitetinin təsis olunması haqqında qəbul etdiyi qanunu xüsusi qeyd etmək lazımdır. Милли университетин açılması Cümhuriyyət xadimlərinin doğma xalq qarşısında çox mühüm tarixi xidməti idi. Sonralar Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti süqut etsə də Cümhuriyyət ideyalarının yaşamasında və xalqın yenidən müstəqilliyə qovuşmasında Bakı Dövlət Universiteynadıilsiz. ^[24] Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mövcud olduğu dövrdə ümumiyyətlə 155 Parlament iclası keçirilmişdir ки, бунун да 10-у Azərbaycan Milli Şurasının (27 мая-19 noyabr 1918-CI IL), 145-я isə Azərbaycan Parlamentinin fəaliyyət göstərdiyi dövrdə (7 dekabr 1918-ci il - 27 апреля 1920-ci il) olmuşdur. ^[24] Parlamentin müzakirəsinə 270-dən çox qanun layihəsi çıxarılmış, onlardan 230-a yaxını qəbul olunmuşdu. Qanunlar qızğın və işgüzar fikir mübadiləsi şəraitində müzakir edilir, özü də yalnız üçüncü oxunuşdan sonra qəbul olunurdu. ^[24]

Sovet İttifaqının tərkibində

1920-ci ilin aprelin 28-də Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulandan bir müddət sonra da ölkə öz müstəqilliyini saxlaya bilmişdir. Aprelin 30-da Rusiya ilə Azərbaycan arasında hərbi-iqtisadi müqavilə imzalanmışdır. 1921-ci ildə tərkibinə Gürcüstan, Ermənistan və Azərbaycan respublikaları daxil olmuş Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikası təşkil edildi. ^[28] 1918-ci ilin Mart soyqırımından sonra, faktiki olaraq, Azərbaycan xalqına qarşı yeni soyqırımına başlanmışdı. ^[24] 1922-й декабрь 30-го года Совет государственной социалистической республики İttifaqının (SSRİ) yaranması və Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikasınının bu quruma quruma ə ^[24] Azərbaycanda müstəqil hakimiyyət məhrum edildikdən sonra ölkənin sərvətlərinin talan olunmasına başlandı. ^[24] Torpaq üzərində xüsusi mülkiyyət ləğv olundu. Ölkənin bütün təbii sərvətləri milliləşdirildi, daha doğrusu, dövlət mülkiyyəti hesab olundu. ^[24] Нефть sənayesini idarə etmək üçün xüsusi olaraq Azərbaycan Neft Komitəsi yaradıldı və bu komitəyə rəhbərlik Владимир Ленин tərəfindən tapıreya göndrilmiş A.P. ^[24] Beləliklə, hələ 1920-CI IL-17 MARTIN də Qafqaz Cəbhəsinin Hərbi-İnqilab Şurasına göndərdiyi teleqramda "Bakını almaq Bizə olduqca və olduqca zəruridir " deyə Şimali Azərbaycanın işğalına göstəriş Vermis Ленин öz arzusuna çatdı. ^[24] Bakı nefti Sovet Rusiyasının linə keçdi. ^[24]

1920-CI IL aprelin 28-dən başlayaraq Azərbaycan Республикаси ərazisində инсан hüquqlarına zidd qanunlar əsasında totalitar Dövlət rejiminin törətdiyi özbaşınalıq, zorakılıq nəticəsində 100 minə yaxın günahsız azərbaycanlı öz siyasi əqidəsinə, fəaliyyətinə, başqa Cur düşündüyünə və Ayri səbəblərə görə repressiyalara məruz qalmışdır. ^[29] Təkcə 1937-ci ildə 29 минут adam repressiyaya uğradı. ^[24] Bu dövrdə Azərbaycan xalqı özünün Hüseyn Cavid, Mikayıl Müşfiq, hməd Cavad, Salman Mümtaz, li Nəzmi, Tağı ahliži, li Nzıı ^{[24] [30]}

Azərbaycan İkinci dünya müharibəsində böyük dövlətlərin Strateji Planlarında mühüm yer tuturdu. Üçüncü Reyx Bakı neftini ələ keçirməklə Şərqə - İran körfəzinə və Hind okeanına hərəkət etmək niyyətində idi. Адольф Гитлерин tapşırığı əsasında hətta Bakının sənaye və hərbi əhəmiyyətli obyektlərinin dəqiq xəritəsi də hazırlanmışdı. ^{[31] [32]} Müharibə illərində Sovet İttifaqında hasil olunan neftin dörddə üç hissəsi, aviasiya benzini və yüksək keyfiyyətli yağların 85–90 faizüşürdıbı. ^[33] İkinci Dünya müharibəsində Azərbaycandan 700 мин. Nəfərdən çox insan səfərbər edilərək ordu sıralarına yola düşmüş, onların 300 mindən çoxu dördşdurlur. ^[33] Müharibənin hələ ilk günlərində respublikada 4 mindən çox oğlan və qız könüllü surətdə cəbhəyə getmək üçün hərbi komissarlıqlara müşdiət et al. ^[34] 1941-ci ilin sonunda xalq qoşunu dəstələrində 187 min nəfər döyüşçü vardı. ^[34] Onlardan 30 минут nəfərdən çoxu qadınlar idi. ^[34] Müharibədə hətta azərbaycanlılardan ibarət diviziyalar təşkil olunmuşdu. ^[34] 416-cı, 402-ci, 396-cı, 223-cü, 77-ci və digər milli diviziyalar Simferopolda, Odessada və digər şəhərlərdə vuruşmuşlar. ^[34] 77-ci diviziya Polşa və exos Slovakiyanın, 223-cü diviziya Yuqoslaviyanın azad edilməsində igidlik göstərmişdi. ^[34] 416-cı diviziya Qafqazdan Berlinədək qəhrəmanlıq yolu keçmişdi. ^[34] İkinci Dünya müharibəsi Zamani göstərdikləri igidliyə görə Azərbaycandan 123 nəfər Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Adina layiq görülüb, 170 mindən COX əsgər və Забит müxtəlif Orden və medallarla təltif edilib. ^[33] .

1948–1953-cü illərdə azərbaycanlıları Ermnistan SSR-dən kütləvi surətdə sürgün olunmasının yeni mərhələsi başlandı. ^[24] Deportasiyalardan sonra, ermənilərin bu razid sayca üstünlüyü təmin olundu. ^[24] Bir sıra obyektiv və subyektiv səbəblər üzündən 1960-cı illərdə Azərbaycan iqtisadiyyatının bir çox sahələrində - həm sənayedə, həmöörnd. ^[24] Respublikanın düşdüyü bu aır vəziyyətdə Azərbaycan rəhbərliyində mühüm dəyişiklik baş verdi.1969-cu ildə Heydr Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyinin birinci dövrü başlandı. ^[24] Heydər Əliyev totalitar rejimin hökmranlıq etdiyi mürəkkəb tarixi şəraitdə Azərbaycanı Sovet İttifaqının ən qabaqcıl respublikalarından birinə çevirmək üçün həyatın bütün sahələrində Генис islahatlar proqramı həyata keçirməyə başladı. ^[24] 1970–1985-ci illrd, tarixən qısa bir dövr rzində, bütövlükd respublika ərazisində yüzlərlə zavod, fabrik, istehsalat sahələri yaradıldı. ^[24] 213 iri sənaye müəssisəsi işə salındı. ^[24] Azərbaycanda istehsal olunan 350 adda məhsul dünyanın 65 ölkəsinə ixrac olunurdu. ^[24]

1980-ci illərin sonlarından 1994-cü ilin mayına kimi Qarabağ bölgəsində Ermənistan Respublikası tərəfindən dstəklənən Qarabağ ermənilbayasışı Tərəflər arasında döyüşlər Dağlıq Qaraba Muxtar Vilayətinin parlamentinin 20 февраля 1988 г. ildə Ermənistan ilə birləşmək qərarı verdikdən sonra başlamışdır. Azərbaycandan ayrılmaq haqqında bəyənnamə bu torpaq münaqişəsinin сын nəticəsi olmuşdur. ^[35] Azərbaycan SSR-dən müstəqilliyini elan etdikdən sonra ermənilər Azərbaycandan çəkilmk qərarına gəlmiş və tanınmayan Dağlıq Qaraba etdikdn ub

Üçüncü Respublika dövrü

1990-ил či yanvarın 19 дан 20-nə keçən gecə, Saat 23,30-да Bakı şəhərinə keçmiş Sovet İttifaqının qoşun hissələri fövqəladə vəziyyət Elan edilmədən yeridilmiş, Динч əhaliyə диван tutulmuş, yüzlərlə инсан qətlə yetirilmiş, yaralanmış və Itkin düşmüşdür.Sovet ordusunun, xüsusi təyinatlı dəstələrin və daxili qoşunların iri kontingentinin Bakını zəbt etməsi xüsusi qəddarlıq və misli görünməmiş vəhşüşiliklrlə. ^[36] Кара Январ hadisələrinin əks-sədası bütün ölkəyə yayıldı və bu hadisə Azərbaycanda müstəqillik hərəkatını sürətləndirdi. 1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı qəbul etmiş, Konstitusiya Aktı 1991-ci il dekabrın 30-da sasisir ^[24] Bu aktla Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin təmin olunması üçün hüquqi əsaslar yaranmış, ölkə öz dövlət mümistəqillün et alişnytaya. ^[24]

1991-ci il sentyabrın 8-də prezident seçkilərində Azərbaycanın prezidenti Ayaz Mütəllibov seçilmişdir. ^[37] Azərbaycan və Ermənistan arasında geniş miqyaslı döyüşlər 1992-ci ilin qışında başlamışdır. ^[38] 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayının iştirakı1993-cü ilin yazında Ermənistan qüvvələrinin anklavın tərkibində olmayan torpaqları işğal etməsi regiondakı digər ölkələrin müharibəyə qatılması üçün təhdid yaratmı. 1994-cü ildə müharibə başa çatana qədər ermənilər Qarabağın əksər hissəsini demək olar ki, tam nəzarətlərinə keçirmişdirlər və Azərbaycan torpaqlarınıdirlr v Azərbaycan torpaqlarınıtirdnə -n -n. ^[39] 1994-cü ilin mayında Rusiyanın dəstəyi ilə atəşkəs əldə olunmuşdur. Daha sonra münaqişənin ATƏT-in prinsipləri əsasında sülh yolu ilə danışıqlar vasitəsi ilə həlli üçün ATƏT-in Minsk qrupu yaradılmışdır. ^[40]

1992-ci ildə iyunun 7-də prezident seçkilərində Azərbaycanın prezidenti Əbülfəz Elçibəy seçilmişdir. ^[37] Daxildə gedən proseslər Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmlənməsinə maneçilik törətmişdir. Hakimiyyət mübarizəsi, hakimiyyətin güclə dəyişdirilməsi halları Azərbaycandakı daxili vəziyyəti çox gərginləşdirmişdi. ^[41] Xüsusən, 1993-cü ilin iyun ayında Azərbaycanda çox ağır bir vəziyyət yaranmış, respublikada vətəndaş müharibəsi baş vermiş, Azərbaycan parçlümşı. ^[41] Bunun qarşısı alınmış, ancaq ondan sonrakı dövrdə də Azərbaycanın müstəqilliyini pozmaq cəhdləri davam etmiş və respublikada dövlət çevrilihdfşin. ^[41] 1993 года cü ildə Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı ilə ölkənin Ictimai-siyasi, Sosial, iqtisadi, Elmi-mədəni həyatında, beynəlxalq əlaqələrində dönüş yarandı, Elmi əsaslara, beynəlxalq Norma və prinsiplərə UYGUN müstəqil Dövlət quruculuğu prosesi başlandı. ^[24]

1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda Gülüstan Sarayında Qərbin neft şirkətləri ilə bağlanmış neft sazişi müstəqil Azərbaycan Respublikas rolınıkön yeni. ^[42] "Əsrin müqaviləsi" Adı ilə tanınmış бу müqavilə, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda Azəri-Чираг-Günəşli yatağının dərinlikdə нефть yerləşən hissəsinin birgə işlənməsi və Hasil olunan neftin dünyanın 11 ən IRI şirkəti платить нефть şəklində bölüşdürülməsinə səbəb Oldu. ^[43] 1998-ci il fevralın 10-da Azərbaycanda ölüm cəzası ləğv olunmuşdur. ^[44]

15 октября 2003-cü ildə keçirilmiş prezident seçkilərində İlham liyev qalib gəlmişdir. ^[45] Президент Ильхам Алиевин rəhbərliyi altında ölkənin müxtəlif sahələrində ASAN xidmət kimi iri miqyaslı proqram və layihələr reallaşdırırılmı. ^{[46] [47]} 2012-ci ildən başlayaraq ölkədə mətbuat azadlığı və insan haqlarının vəziyyəti xeyli pisləşmişdir. ^{[48] [49] [50] [51]} 2011-ci ildə Azərbaycan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasıniriç yzümi-daim. ^[52]

Hökumət və siyasət

Azərbaycan prezidentli respublikadır və icraedici hakimiyyət prezidentə məxsusdur. Hakimiyyət baş nazirin və digər seçilmiş parlament üzvlərinin əlində cəmlənmişdir və Azərbaycan xalqına suverenlik hüququ verilir.Hazırda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham liyevdir. Azərbaycan prezidenti Kabinet başçısıdır və dövlət nazirlərini müəyyənləşdirir və ya işdən azad edir. 2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklr edilməsi haqqında keçirilən referendumdan sonra prezident ümumi, bərabər, birbaşa seçki hüçı s s ^[53]

Azərbaycanın qanunverici orqanı Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisidir və Milli Məclis Bakı şəhərində yerləşir.Parlament birpalatalıdır və 125 deputatdan ibarətdir. Милли Məclisdə əsas yerləri Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) və Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyası (VHP) tutur. Yeni Azərbaycan Partiyası 1993-cü ildən seçkilərdə daim uğur qazanır. ^[54] Azərbaycan baş naziri hökumətin əsas başçısıdır və Milli Məclis tərəfindən üzvləri arasından müəyyənləşdirildikdən sonra prezident təry. Baş nazirin формальный оларак президент tərəfindən təyin olunmasına baxmayaraq, Azərbaycan konstitusiyası aşkar şəkildə prezidentdən parlament tərəfindən seçilmiş şəxsi bu tsiry. ^[55]

Azərbaycan Avropa urasında böyük şəhər bələdiyyəsi olmayan yegan dövlətdir. ^[56]

Xarici siyasət və ordu

Azərbaycan Авроп Şurası, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı, ГУАМ, Шарг Tərəfdaşlığı, Тюрк Şurası, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Гар Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı, MAQATE, Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatı və НАТО монахиня Сюлй Naminə Tərəfdaşlıq (СНТ) proqramının üzvüdür.Azərbaycan dünyanın 34 ölkəsi ilə hərbi əlaqələrin normativ-hüquqi bazasını təşkil edən saziş və memorandumlar imzalamışdır. ^[57]

Azərbaycanın Ermənistan ilə Qarabağ münaqişəsi üzərində Torpaq mübahisəsi, Azərbaycanın həmçinin Ermənistan ilə ХХ əsrdə Azərbaycanlıların Ermənistandan deportasiyası və köçürülməsi məsələsinə görə davam edən konflikti вар. ^[58] Xəzər dənizinin bölünm prinsipinin razılaşdırılmaması olmadıından, Azərbaycanın İran və Türkmənistanla su sərhəd problemi var. ^{[59] [60]} Bununla belə Azərbaycanla Türkmənistan Kəpəz yataına görə mübahisə edir. ^[61] Hazırda Xəzər dənizinin 21 faizi Azərbaycana məxsusdur. ^[62]

2017-ci ildə ABŞ-ın "Global Firepower" araşdırma mərkəzinə görə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri dünyada 59-ci, Cənubi Qafqazda isə ^[63] 1999-cu ilin senyabr ayından başlayaraq Azərbaycan sülhməramlı qüvvələri Kosovoda, fqanıstanda və İraqda Beynəlxalq Sülhməramlı Ordu təüryindram. ^[64] 2011–2015-ci illərdə Azərbaycan Avropa ölkələri arasında ən böyük silah idxalçısı idi. ^[65]

2005-ci ildən Azərbaycan Respublikası Müdafiə Sənayesi Nazirliyi 900 adda müxtəlif hərbi təyinatlı məhsul, o cümlədən bütün ed nöxtaty. ^[66] Azərbaycanda istehsal olunan silahlar və hərbi məhsullardan "İstiqlal" və "Yalquzaq" snayper tüfənglərini, "Qaya" qumbaraatanı, Gürzə patrul maey avı, X ^{[67] [68]}

İnzibati bölgü

Azərbaycan paytaxt Bakıdan kənarda, ölkə 65 inzibati vahidə (o cümlədən 59 rayon və 6 şəhər) və Naxçıvan Muxtar Respublikasına (6 rayon və paytaxt Naxşrıvan ^[69] Хур бир инзибати вахид сечилмиш икра хакимиййшти, канунверичи оркан вə индзибати бюрократия тərəfindən nəzarət olunur.

Армения и Азербайджан снова идут к войне из-за Нагорного Карабаха

Борьбы усилилась по эффективной армяно-азербайджанской границе вокруг спорной территории Нагорного Карабаха, десятки людей погибли и оспариваемые требования об уничтожении вертолетов и танков. Обе страны мобилизовали свои резервы и объявили военное положение у себя дома, а также состояние войны в некоторых регионах. Драки между ними - это нормально, за последние несколько лет произошли сотни инцидентов, но этот раунд насилия грозит перерасти в полномасштабную войну, как это было в 1990-х годах.

Постойте, была война?

Это великий забытый конфликт распада Советского Союза, война 1992-1994 годов, которой все еще одержимы обеими странами и которая почти не была замечена общественностью на Западе, несмотря на то, что по меньшей мере 20 000 человек погибли и миллион перемещенных лиц в результате этнической чистки - около 70 процент из них азербайджанцы, покидающие территорию, контролируемую Арменией, а остальные армяне, покидающие территорию, контролируемую Азербайджаном.

Сердце войны - Нагорный Карабах, красивый высокогорный регион - его название буквально означает «черный горный сад» - который играет важную роль в романтическом воображении обеих стран.В рамках советского захвата Закавказья в 1919-1920 годах оно было передано Азербайджанской Советской Социалистической Республике, несмотря на то, что в нем проживало преимущественно армянское население. Это не было большой проблемой, пока и Армения, и Азербайджан были частью Советской империи; многие армяне проживали в соседней республике и наоборот. Религиозные различия между преимущественно христианской православной Арменией и преимущественно шиитским мусульманским Азербайджаном также не имели большого значения в официально атеистическом государстве.Но когда этнические и религиозные протесты стали более приемлемыми в 1980-х годах, жители Армении начали яростно жаловаться на свой статус и на предполагаемую кампанию азерификации властями Баку.

Это вылилось в насилие в 1989-1990 годах как в Нагорном Карабахе, так и в азербайджанских городах Баку и Сумгайыт, где погромы, направленные против армян, привели к тому, что советские военные ввели военное положение, чтобы попытаться остановить насилие, но безуспешно. К 1991 году, как распался Советский Союз, война между двумя вновь появилась нация над спорной территорией-которая в одностороннем порядке объявила о своей собственной независимости от Азербайджана, был неизбежен, особенно лидеры пила шовинизм как легкий путь, чтобы укрепить свою власть.

Сама война была одновременно трагичной, а иногда и фарсовой. Распад Советской армии привел к появлению огромного количества российских наемников, которые сражались с обеих сторон, иногда меняясь в мгновение ока. Преступники процветали среди хаоса; Единственным днем, когда снова начались полеты между Баку и Ереваном, в 1993 году умер армянский мафиози, поскольку его азербайджанские коллеги пожелали засвидетельствовать свое почтение на его похоронах. А после первоначального отступления Армения взяла верх, что в конечном итоге привело к перемирию 1994 года при посредничестве Москвы, в результате которого Армения получила контроль над большей частью Нагорного Карабаха.

Хорошо ли Азербайджан воспринял потерю?

Вовсе нет. Поражение в войне нанесло Азербайджану глубокую травму не только из-за территориальных потерь и страданий азербайджанцев, изгнанных армянскими войсками, но и из-за относительного размера и силы двух стран - население Азербайджана в три раза больше, чем Армения. Это привело к появлению множества теорий заговора вокруг проигрыша, включая широко распространенное мнение, что Соединенные Штаты тайно поддерживали армянскую сторону.На самом деле, армянские силы просто лучше руководились, менее коррумпированы и более преданы делу - армянские добровольцы сражались с гораздо большим энтузиазмом, чем деморализованные азербайджанские призывники. Россия также все больше отдавала предпочтение Армении, отправляя партии оружия и проводя военную подготовку.

О глубине горечи можно судить по печально известному делу об убийстве. В 2004 году и Армения, и Азербайджан направили офицеров на курсы английского языка в Будапеште, Венгрия, которые проводит НАТО для стран, не являющихся членами НАТО.Посреди ночи азербайджанский офицер Рамиль Сафаров во сне зарезал топором одного из армянских офицеров, а затем попытался убить другого. Сафаров не участвовал в войне в Нагорном Карабахе, но был из города, ныне оккупированного Арменией.

Само по себе это могло быть индивидуальным актом безумия. Но после того, как Азербайджану удалось добиться перевода Сафарова из Венгрии в Азербайджан на восемь лет его пожизненного заключения за убийство, президент немедленно помиловал его, повысил до майора, дал ему квартиру и вернул ему зарплату.Глава министерства иностранных дел охарактеризовал его как «брошенного в тюрьму за то, что он защитил честь своей страны и достоинство народа».

Почему ничего не решено?

Чтобы сохранить более сильную позицию на переговорах и избежать обвинений в агрессии, Армения сохранила Нагорный Карабах как номинально независимую республику, а не включила его в свою территорию. Едва ли кто-либо признает марионеточное государство, официально именуемое Республикой Арцах.И Соединенные Штаты, и Россия сыграли значительную роль в длительных, но в основном бесплодных попытках найти окончательное решение этой проблемы. Со стороны США американские армяне являются умеренно влиятельной лоббистской группой, но Азербайджан вложил значительные средства в связи с нефтяными компаниями США.

Теоретически обе стороны согласовали Мадридские принципы в середине 2000-х: Армения отказывается от периферии оккупированной ею территории вокруг самого Нагорного Карабаха, перемещенные лица возвращаются в свои дома, обе страны и внешние державы гарантируют права жителей спорного региона, и в конечном счете статус территории не будет решена.Но у Армении нет желания отказываться от своего фактического контроля, и у Азербайджана нет стимула отказываться от своих притязаний, особенно с учетом того, что национализм играет решающую роль в удержании лидеров у власти в обеих странах, где оба общества категорически против компромисса. Это не единственный замороженный конфликт в регионе, где после распада Советского Союза многие спорные территории остались позади.

Что привело к ухудшению ситуации в этом году?

Ну, это 2020 год и все ужасно, но были более конкретные причины.В 2019 году с обеих сторон было много яростной риторики о неизменности их требований, величии нации и так далее. Этим летом после кровавых стычек на границе, в которых обе стороны обвиняют друг друга, политики начали укутывать себя флагом даже чаще, чем обычно, особенно в условиях стресса и экономических неудач, вызванных пандемией коронавируса.

Изменит ли ситуацию новая война?

Конфликт длится всего день, но трудно ожидать впереди триумфального освобождения Азербайджаном Нагорного Карабаха.Первоначальный обмен стоил жизней с обеих сторон, но также - если верить армянским кадрам боевых действий - с азербайджанской стороны было уничтожено гораздо больше техники, чем с армянской. Армения держит высоту, что делает продвижение Азербайджана по труднопроходимой горной территории чрезвычайно трудным. Независимые оценки все еще плохо оценивают военную готовность Азербайджана; армия недовольна, коррумпирована и неэффективна, уровень дезертирства приближается к 20%. Прибыль от нефти принесла огромные инвестиции в новое оборудование в период с 2008 по 2014 год, но обвал цен привел к тому, что страна столкнулась с финансовыми трудностями в условиях политических беспорядков и жестоких репрессий, а армии не хватает подготовки и доктрины, чтобы эффективно использовать приобретенное оружие. .

Неожиданное наступление Азербайджана может также вызвать гораздо более прямое вмешательство Москвы, скорее всего, для обеспечения быстрого прекращения огня. И Россия, и Иран предложили путем переговоров положить конец этому новому витку боевых действий. Также существует тревожная возможность распространения конфликта - Турция, например, решительно выступила в пользу Баку благодаря прочным связям между азербайджанцами и турками и давнему антагонизму Анкары по отношению к армянам, которые продолжают поднимать вопрос все еще отрицаемый турецкий геноцид армян в 1915 году.Религиозные аспекты первоначального конфликта оставались недооцененными по сравнению с националистическим пылом, и Нагорный Карабах никогда не становился причиной джихада, как, скажем, Чечня. (Около 2000 бывших моджахедов воевали за Азербайджан, но почти полностью из корыстных побуждений.) На этот раз ситуация может измениться.

Но наиболее вероятной перспективой может быть болезненная, относительно небольшая война, за которой последует еще один неурегулированный мир. Согласно имеющимся на данный момент спискам жертв, большинство убитых еще не родились, когда только начался конфликт.

В Азербайджане оценивается ущерб, нанесенный армянами селам Бардинского района